Online cursussen zijn vaak erg tekst georiënteerd. Dat is lastig voor dyslectici, maar met kleine aanpassingen zijn die studenten snel worden geholpen. Tegelijkertijd biedt een online cursus ook mogelijkheden om dyslectici juist te helpen.
Voorbeeld uit de praktijk
Marc studeert economie. Hij heeft dyslexie, waar in zijn studie op verschillende manieren rekening mee wordt gehouden. Zo krijgt hij extra tijd bij het doen van tentamens, omdat het hem meer tijd kost tekst te lezen. De komst van digitale middelen in het onderwijs zijn voor Marc deels nadelig, deels voordelig. Doordat veel communicatie nu via e-mail gaat, kost het Marc meer moeite om feedback te begrijpen op zijn verslagen. De meeste docenten zijn echter bereid om Marc mondeling feedback te geven als ze op de hoogte zijn van zijn dyslexie. Voordeel is dat de artikelen die worden gebruikt in readers nu ook digitaal beschikbaar zijn voor Marc dankzij links in de digitale leeromgeving. Marc kan daardoor de artikelen laten voorlezen door tekstleessoftware. Ook Powerpointsheets zijn dankzij de digitale leeromgeving voor Marc nu te volgen: docenten zetten deze sheets in de digitale leeromgeving en Marc kan, na afloop van het college, met tekstleessoftware vernemen wat er in de sheets staat. Daarnaast zetten veel docenten nu hun teksten, die voorheen in de reader waren opgenomen, nu in de digitale leeromgeving. Marc kan daardoor opnieuw tekstleessoftware gebruiken, maar kan de documenten ook in een lettertype en lettergrootte afdrukken die hij beter kan lezen.
Andere ervaringen bij dit IDEE worden zeer op prijs gesteld.
Doel
Een online cursus zo kunnen opbouwen dat mensen met dyslexie er gebruik van kunnen maken.
Wanneer te gebruiken
In principe altijd, omdat het altijd kan voorkomen dat er een student met dyslexie in uw groep komt. Het is vrij eenvoudig om van tevoren hiermee rekening te houden. Dat achteraf doen kost bijna altijd meer tijd.
Aandachtspunten bij de voorbereiding
- Zorg ervoor dat in een online cursus de tekst te vergroten is door de gebruiker (in Explorer via beeld/tekengrootte). Dat kan bijvoorbeeld door in een webtekst niet harde opmaak te gebruiken (zoals een tekst op bijvoorbeeld ‘Arial pnt 10’ te zetten), maar door gebruik te maken van stylesheets. De gebruiker kan die stylesheets namelijk overrulen door eigen stylesheets en daarmee bijvoorbeeld grotere lettertypes kiezen.
- Er is enige discussie gaande over de vraag of dyslectici gebaat zijn bij letters met of zonder schreef. Een voorbeeld van een lettertype met schreef is Times New Roman, het meest gebruikte lettertype in tekstdocumenten. De lettertypes Arial en Verdana (die goed scoort als het gaat om leesbaarheid op het web) zijn daarentegen schreefloze letters.
Tip
Zolang het onduideijk is welk lettertype de voorkeur geniet is het aan te bevelen om de keuze aan de lezer zelf te laten. Maak daartoe zoveel mogelijk gebruik te maken van stijlen in Word documenten en webpagina’s. U kunt dan uw eigen voorkeur gebruiken, maar vervolgens kan de lezer dan snel de stijl aanpassen aan eigen wensen en mogelijkheden.
- Er wordt op dit moment een lettertype ontwikkeld dat speciaal geschikt zou zijn voor dyslectici. Zie daarvoor www.readregular.com.
- Maak in documenten bij het uitlijnen geen gebruik van ‘uitvullen’, maar lijn alleen links uit. Door het ‘uitvullen’ ontstaat er onregelmatig witruimte, en dat is voor een dyslecticus lastig te hanteren.
Tip
Een uitgelijnde tekst lijkt vaak mooier dan een niet uitgelijnde tekst. Als u toch kiest voor uitlijnen, stel dan het document in ieder geval ook digitaal beschikbaar en maak gebruik van standaard stijlen, zodat een dyslecticus snel het document kan aanpassen aan eigen wensen en mogelijkheden.
Aandachtspunten bij de uitvoering
Het gebruiken van stijlen in webpagina’s en word documenten is eenvoudig te leren en wanneer u het altijd en vanaf het begin van het schrijven van een document toepast, kost het geen extra tijd.
Zie ook
www.drempelsweg.nl:
SURF (2004). Digitaal onderwijs zonder drempels. Utrecht: SURF.