Dit IDEE beschrijft hoe de docent via een digitale leeromgeving een practicum kan opzetten om studenten zelfstandig geluidsfragmenten (taal, muziek, etc.) te leren coderen of geschreven code om te zetten in geluid (taal, muziek, etc.). De bedoeling is dat de student in twee richtingen oefent (codes ‘lezen’ en zelf coderen) en dat hij het eigen leerproces controleert door de modeloplossingen te vergelijken met de eigen oplossing.

Voorbeeld uit de praktijk

In logopedieopleidingen of andere taalopleidingen zoals vertaler/tolk moeten de studenten fonetisch schrift leren beheersen. Het fonetische alfabet wijkt af van de klassieke spelling omdat het de eigenlijke articulatie en de het effectief hoorbare spraakgeluid wil weerspiegelen. Meestal wordt geopteerd voor het internationaal fonetisch alfabet (IPA). Dit codestelsel moet men beheersen in twee richtingen, vandaar twee types oefeningen: de text-to-speech-variant (lezen, uitspreken en vervolgens de eigen poging auditief verifiëren) of de speech-to-text-variant (luisteren, noteren en vervolgens de eigen poging visueel verifiëren). De sequens is dus telkens opgave/poging/typeoplossing.

“Live” en klassikaal dit soort oefeningen doorlopen lokt problemen uit: niet iedereen werkt in het zelfde tempo, er is vaak teveel rumoer om details op te merken en dezelfde opgave of typeoplossing moet talloze malen herhaald worden met perfect dezelfde articulatie. In ons opzet kunnen de cursisten in hun eigen tempo werken en zijn al de “replays” van de opgaven en oplossingen altijd perfect identiek.

Hoe wij in de praktijk te werk gaan, wordt geïllustreerd a.d.h.v. de drie volgende screenshots (zie bijlage).

• Fig.1. Text-to-speech. De student leest eerst luidop de codetaal (hier IPA-transcripties) en verifieert zelf zijn poging vervolgens langs auditieve weg door de mp3-opname te beluisteren.
• Fig.2. Speech-to-text. De student beluistert de mp3-opgave zoals tijdens een dictee en transcribeert. Vervolgens verifieert hij de eigen poging a.d.h.v. de typeoplossing (fig. 2)
• Fig.3. Speech-to-text, vervolg. De student vergelijkt zijn versie met de typeoplossing. De nummering correspondeert met die van de mp3-opnames in fig. 2.

Doel

De docent kan een multimodaal practicum opzetten, bv. om codes te leren lezen en zelf te leren coderen. De realisatie van een dergelijk practicum in een elektronische leeromgeving maakt standaardisatie en individualisering mogelijk.

Wanneer te gebruiken

Deze aanpak is bruikbaar wanneer geluid moet gecodeerd worden of code in geluid moet worden omgezet.

Aandachtspunten bij de voorbereiding

1. Ga eerst na welke audio-faciliteiten het elektronische leerplatform biedt. Kan het geluidsbestanden afspelen? In wav-formaat of in mp3-formaat? Sla de handleiding er op na of zoek hulp bij de helpdesk als het niet meteen intuïtief duidelijk is.
2. Verzamel geluidsopnames met de kenmerken en moeilijkheden die u wilt inbouwen in de opgaven (specifiek intonatiepatroon, specifieke combinatie van codetekens, etc.). U kan ze zelf inspreken door middel van een microfoon aan uw pc en de geluidsrecorderfunctie (in Windows: programma’s, bureauaccessoires, entertainment, geluidsrecorder). Opnames in “*.wav”-formaat op (zoals met de geluidsrecorder in Windows) kunnen desgewenst geconverteerd worden naar een ander formaat a.d.h.v. freeware conversieprogramma’s (zoek bijvoorbeeld op http://www.tucows.com/ in de rubriek “audio” naar “audio conversion”). Ook met het softwarepakket Wimba kunnen dergelijke oefeningen worden aangemaakt.
3. Maak een correcte transcriptie aan van elk audiofragment. Vergewis u ervan dat de symbolen correct weergegeven worden aan de studentenzijde van het leerplatform. Als het om IPA-tekens gaat is deze site een aanrader om correcte en zeer leesbare tekens te bekomen die gekopieerd en geplakt kunnen worden: http://web.uvic.ca/hrd/ipa/main.htm
4. Presenteer de opgaven in text-to-speech-volgorde of in speech-to-text-volgorde overeenkomstig de procedures van het leerplatform. Men kan ook gewoon telkens twee opeenvolgende Powerpoint-schermen gebruiken en de oefeningendatabase als een Powerpoint-bestand beheren.

Aandachtspunten bij de uitvoering

1. De ervaring leert dat één klassikale kennismaking met het leerplatform en de verschillende soorten oefeningen de meeste studenten sneller op de juiste weg helpt.
2. De aanpak, zoals hier beschreven is bedoeld als volledig zelfstandig te doorlopen leeractiviteit. Het is in wezen ook een vorm van drill and practice, waarbij de docent geen verdere rol speelt tijdens het verwervingsproces.
3. De zelfevaluatie gebeurt via de modeloplossingen. De eindevaluatie gaat via een klassiek examen.
4. Aan het virtueel practicum is ook een discussieforum met vraagbaak verbonden.
5. Het virtueel practicum loopt parallel aan de hoorcolleges. Voor eventuele vragen kunnen de studenten desnoods ook het hoorcollege afwachten of naar het spreekuur komen.

Randvoorwaarden

• Geluidsbestanden beluisteren via de pc lukt beter via een hoofdtelefoon omdat men dan van een betere signaalruisverhouding geniet.
• Voor studenten met te weinig computer literacy zal volumeregeling op de pc en de aansluiting van een hoofdtelefoon of microfoon moeten gedemonstreerd worden.

Bijlage

Screenshots