Door de opkomst van Social Software (Gorissen, 2006) neemt de hoeveelheid informatie die mogelijk interessant is voor onderwijsdoeleinden explosief toe. Weblogs, wiki’s podcasts en social bookmarking sites schieten als paddestoelen uit de grond. Deze vormen van social software nemen ook in het onderwijs een steeds prominentere rol in. Om snel en gericht op de hoogte te blijven van nieuwe relevante informatie die (door studenten of anderen) op het internet gepubliceerd wordt, kunt u gebruik maken van RSS.
Wat is RSS?
RSS staat voor Really Simple Syndication (erg makkelijk beschikbaar maken voor een groot aantal afnemers). Via RSS kunt u zich abonneren op een website. Wanneer er nieuwe informatie op de website geplaatst wordt, wordt dit bericht automatisch binnengehaald in uw RSS-lezer. Websites die informatie over uiteenlopende onderwerpen publiceren, bieden vaak de mogelijkheid om slechts op delen van de website te abonneren. Zo kunt u op de website van (De Volkskrant) er bijvoorbeeld voor kiezen om u op het laatste nieuws te abonneren (u ontvangt dan alle nieuwsberichten die in De Volkskrant gepubliceerd worden), maar u kunt er ook voor kiezen om u enkel te abonneren op het economisch nieuws, of zelfs alleen op die nieuwsberichten waarin een door u opgegeven trefwoord voorkomt. Enkele grote verschillen met nieuwsbrieven zijn dat elk bericht afzonderlijk wordt binnengehaald, dat ú (in plaats van de samensteller van de nieuwsbrief) selecteert welke berichten voor u interessant zijn en dat u de berichten die via RSS binnenkomen (ook wel feeds genoemd) op tal van manieren kunt combineren en hergebruiken (zie paragraaf Combineren en hergebruiken van RSS-feeds).
Hoe werkt RSS?
Om gebruik te maken van RSS heeft u allereerst een RSS-lezer nodig. Er zijn verschillende soorten RSS-lezers, bijvoorbeeld:
- Webgebaseerde RSS-lezers. De berichten die u via RSS binnenhaalt worden op een webpagina gepubliceerd. Een gratis RSS-lezer van dit type is bijvoorbeeld Bloglines (www.bloglines.com). Het voordeel van een web-gebaseerde applicatie is dat u niet achter uw eigen computer hoeft te zitten om op de hoogte te blijven.
- Losse RSS-lezers die op uw computer geïnstalleerd worden als een desktop-applicatie. De berichten die u binnenhaalt worden in een apart computerprogramma gepubliceerd. Een gratis RSS-lezer van dit type is bijvoorbeeld FeedReader (www.feedreader.com/).
- RSS-lezers die als extensie aan een computerprogramma, bijvoorbeeld het programma dat u gebruikt om uw email te lezen, kunnen worden toegevoegd. De berichten die u binnenhaalt worden dan in dit programma (bijvoorbeeld in een aparte folder in uw emailprogramma gepubliceerd. Gratis RSS-lezers van dit type zijn bijvoorbeeld RSS Popper (http://rsspopper.blogspot.com/) die gekoppeld wordt aan Microsoft Outlook en My RSS Toolbar (www.myRSStoolbar.com) die gekoppeld wordt aan Internet Explorer.
Vervolgens geeft u in uw RSS-lezer aan van welke websites u op de hoogte wilt blijven (welke feeds u wenst te ontvangen). Wanneer een website RSS-diensten aanbiedt, maken zij dit over het algemeen kenbaar met een of meer van de volgende pictogrammen:
of door simpelweg de afkorting RSS te hyperlinken. Het enige dat u hoeft te doen om u via RSS te abonneren op een websites is door op een van deze pictogrammen te klikken en de url uw RSS-lezer te plakken. De lezer haalt nieuwe berichten dan voortaan automatisch voor u binnen.
Toepassingen van RSS in het onderwijs
Bij gebruik van wiki’s en weblogs
In het kader van activerend onderwijs worden steeds meer werkvormen ingezet waarbij studenten zelf op internet publiceren, daarbij gebruikmakend van bijvoorbeeld weblogs en wiki’s (De Smet & D’haese, 2005; Langenberg & Kao, 2006; Van der Linde, 2006). Het regelmatig bezoeken van weblogs en wiki’s om na te gaan of er nieuwe informatie op geplaatst is, kan veel tijd in beslag nemen. Door een RSS-abonnement te nemen op een weblog of een wiki, worden nieuwe berichten (en nieuwe reacties op berichten) automatisch binnengehaald in een RSS-lezer. Dit maakt het voor u als docent en voor studenten erg gemakkelijk om op de hoogte te blijven van de leervorderingen van (mede)studenten.
| Een voorbeeld: Studenten(groepen) kunnen bijvoorbeeld de opdracht krijgen om een weblog bij te houden over een aan hun vakgebied gerelateerd onderwerp. Elke student heeft daarbij een ander onderwerp gekozen of bespreekt hetzelfde onderwerp vanuit een andere invalshoek. Via RSS abonneren zij zich op relevante websites, waardoor zij nieuwe ontwikkelingen in hun vakgebied op de voet kunnen volgen. De studenten zijn daarnaast via RSS geabonneerd op de weblogs van hun medestudenten, zodat zij automatisch nieuwe berichten in de weblogs (en nieuwe reacties op berichten) binnenkrijgen. Minimaal een keer per week moeten de studenten een nieuw bericht op hun weblog posten, waarin zij nieuwe ontwikkelingen in hun vakgebied kritisch bespreken aan de hand van voor- en nadelen, toepassingsmogelijkheden, etc. Daarnaast moeten de studenten minimaal vier berichten per week (of reacties op berichten) op verschillende weblogs van commentaar voorzien. |
Het gemak waarmee studenten via RSS op de hoogte kunnen worden gehouden van nieuwe berichten op een weblog of wiki kan de onderlinge betrokkenheid tussen studenten verhogen, doordat studenten weten waar hun medestudenten mee bezig zijn en hoe ver zij in hun leerproces zijn. Daarnaast kunnen studenten door elkaars weblogs te lezen van elkaar leren, doordat elke student een bepaald onderwerp op een mogelijk andere manier belicht. Tot slot kan het ook de interactie tussen studenten verhogen, doordat studenten automatisch nieuwe reacties op berichten (die overigens ook van mensen die buiten het onderwijs staan kunnen komen) direct na plaatsing binnenkrijgen, wat een stimulans kan zijn om zelf ook een reactie te plaatsen.
Bij gebruik van social bookmarking services
Wanneer in opdrachten niet het zoeken naar informatie, maar het verwerken ervan centraal staat (Wieland, 2002; Van Elk & Drenthe, 2003; Wieland, 2003; Jager & Te Winkel, 2004), kunt u studenten via RSS laten abonneren op online social bookmarking services (Wieland, 2006). Studenten krijgen dan automatisch een bericht als iemand die in hetzelfde onderwerp als de student geïnteresseerd is een nieuwe website of andere online bron aan zijn online favorieten heeft toegevoegd.
| Een voorbeeld:Van de 100 studenten die aan een bepaald vak deelnemen en die in het kader daarvan een scriptie moeten schrijven, zijn er vijftien studenten die een scriptie schrijven dat op de een of andere manier betrekking heeft op het onderwerp kapitalisme. Elke student abonneert zich op een online social bookmarking service. Ter voorbereiding op het schrijven van hun scriptie zoeken de studenten op internet naar relevante bronnen die zij vervolgens opnemen in hun eigen online archief van favoriete websites en andere online bronnen. Om hun bronnen voor zichzelf en anderen overzichtelijk te houden, kennen zij metadata toe zoals een beschrijving van de bron, trefwoorden en een waardering. De studenten zijn via RSS op elkaars archief geabonneerd, zodat elke keer dat een medestudent een nieuwe bron toevoegt zij automatisch daar bericht van ontvangen. |
Het via RSS abonneren op social bookmarking services kan studenten veel tijd schelen in het zoeken naar voor hen relevante bronnen. Bovendien kunnen zij op deze manier met bronnen in aanraking komen die zij zelf misschien niet gevonden zouden hebben.
Combineren en hergebruiken van RSS-feeds
Op het internet komen steeds meer (veelal gratis) diensten beschikbaar die RSS-abonnementen kunnen samenvoegen (mixen) tot één nieuwe RSS-feed. Een voorbeeld van een dergelijke gratis dienst (in het voorbeeld hieronder RSS-mixer genoemd) is Suprglu (www.suprglu.com). Dit kan handig zijn wanneer u in uw RSS-lezer berichten niet wilt ordenen op basis van de bron-website, maar op basis van een onderwerp. Daarnaast bestaan er ook RSS-lezers die in staat zijn enkel die berichten binnen te halen die voor u interessant zijn (in het voorbeeld hieronder gepersonaliseerde RSS-lezer genoemd). Een voorbeeld van een dergelijke gratis dienst is MySyndicaat (www.mysyndicaat.com). Van de websites die u in deze lezer als feed hebt ingegeven haalt de lezer niet alle berichten binnen, maar filtert de berichten op basis van door u ingegeven criteria. Zo kunt u bijvoorbeeld aangeven welke trefwoorden juist wel of juist niet in uw berichten moeten voorkomen.
| Een voorbeeld:Binnen de opleiding Geneeskunde moeten studenten voor het vak Genetica een paper schrijven. Zij mogen daarbij zelf kiezen over welk onderwerp binnen de genetica hun paper zal gaan. Voor de gehele groep wordt één account aangemaakt op een webgebaseerde RSS-mixer en alle studenten ontvangen de inloggegevens van dit account. Met dit account kunnen studenten zelf RSS-feeds aan de mixer toevoegen, overigens nadat zij gecheckt hebben of deze feed al door een andere student is toegevoegd. De RSS-mixer haalt nu alle berichten over genetica binnen van websites die door studenten zijn ingevoerd. Vervolgens abonneert elke student zich via RSS op een gepersonaliseerde RSS-lezer en voeren de URL van de RSS-mixer als feed in. Daarbij geven zij heel gericht, op basis van het onderwerp van hun paper, aan welke trefwoorden wel en/of juist niet in de berichten voor mogen komen. De gepersonaliseerde RSS-lezer haalt eveneens als de RSS-mixer alle berichten van de websites over genetica binnen die de studenten in de webgebaseerde RSS-mixer als feed hebben ingevoerd, maar filtert deze op basis van de door de student ingevoerde criteria. Zo ontvangt de ene student bijvoorbeeld alleen maar berichten die voor zijn paper relevant zijn (bijvoorbeeld alleen berichten die betrekking hebben op genetica en ethiek of juist alleen berichten die betrekking hebben op genetisch onderzoek). |
Het gebruik van een RSS-mixer, al dan niet in combinatie met een gepersonaliseerde RSS-lezer, stelt u als docent in staat voortdurend voort te bouwen op (door studenten) vergaarde bronnen.
Meer informatie over RSS en social software
D’Souza, Q. (2006). RSS Ideas for Educators. Version 1.1. [Online: http://eprints.rclis.org/archive/00005776/01/RSS%20Ideas%20for%20Educators111.pdf].
Gorissen, P. (2006). Social Software in het Onderwijs. Eindhoven: Stichting Kennisnet ICT op School & SURFnet BV. [Online: http://www.gorissen.info/Pierre/files/socialsoftwarev2p0.pdf].
Digitale Didactiek: E-Journal voor het onderwijs, nummer 20 september 2006