Dit IDEE biedt een hulpmiddel (een checklist) voor docenten bij de voorbereiding en uitvoering van een (hoor)college of werkgroepbijeenkomst, waarbij een PowerPointpresentatie wordt gebruikt.

Voorbeeld uit de praktijk

Veel docenten maken tijdens het geven van een college gebruik van PowerPointsheets die hun verhaal ondersteunen.

Doel

Er wordt uiteengezet hoe een college goed opgebouwd en ondersteund kan worden met behulp van PowerPoint.

Wanneer te gebruiken

Bij elk college of werkgroepbijeenkomst waar een docent lesstof presenteert.

Aandachtspunten bij de voorbereiding

Voorbereiding: inhoud van de presentatie

• Begin de voorbereiding van het college door de kernpunten van het college te formuleren. Aan de hand van deze punten gaat u de dia
  €™s samenstellen. Deze dia
  €™s ondersteunen het college alleen als zij de hoofdlijnen ervan weergeven.
• Presenteer op de eerste dia het onderwerp van het college, de datum en eventueel de naam van de cursus en de docent.
• Presenteer op de tweede dia het programma van het college.
• Zorg voor een begin dat de aandacht trekt. Gebruik bijvoorbeeld een cartoon, vraag, stelling, raadsel of een relevant citaat of bericht uit de krant.
• Presenteer op dia drie tot en met N de inhoud van het college. Geef elke dia niet meer dan Ă©Ă©n onderwerp
• Presenteer op de laatste dia de conclusies/ samenvatting van het college.
• Beslis of en wanneer u de dia
  €™s beschikbaar maakt via de digitale leeromgeving. Beschikbaarheid voorafgaand aan het college heeft als voordeel dat de studenten de dia
  €™s al kunnen voorbereiden/ printen en meenemen naar het college. Maar het heeft als nadeel dat de inhoud van het college en wellicht ook de grappen en voorbeelden worden
  €œweggegeven
  € De motivatie van de studenten om daadwerkelijk te komen kan hierdoor kleiner worden. Dit kunt u ondervangen door de hand-outs aan het begin van het college in geprinte versie beschikbaar te stellen of door bepaalde dia
  €™s achter de hand te houden, dus niet vooraf in de digitale leeromgeving te publiceren.

Tips

• test of internetlinks die eventueel in de presentatie zijn opgenomen, werken.
• houd de PowerPoint bestanden zo klein mogelijk, omdat studenten anders problemen kunnen hebben de presentatie te downloaden.
• ga na of het college ook goed te volgen is zonder de diapresentatie. Zo niet: zorg voor een hand-out of voor een velletje met de belangrijkste informatie voor alle toehoorders.
• test hoe lang de presentatie duurt door deze vooraf een keer te oefenen. Oefen in ieder geval wanneer je nog nooit een PowerPoint presentatie hebt gegeven.
• op de volgende websites kunnen cartoons e.d. gevonden worden om de aandacht van studenten te trekken:
  http://cartoon.pagina.nl
  http://gallery.yahoo.com
  http://google.com (kijk onder afbeeldingen)
  http://www.nrc.nl

Voorbereiding: lay-out en kleurgebruik in de presentatie

• Zorg ervoor dat er in de presentatie maximaal twee verschillende lettertypes gebruikt worden.
• Zorg ervoor dat elke regel uit maximaal zes woorden bestaat.
• Zorg ervoor dat elke dia maximaal acht regels bevat.
• Beperk het aantal
  €œleuke
  € overgangen of animaties.
• Kies de juiste kleurencombinaties, zodat de dia
  €™s leesbaar zijn. Verkeerde kleurencombinaties zijn bijvoorbeeld:
  zwarte letters, rode achtergrond
  witte letters, gele achtergrond
  paarse letters, blauwe achtergrond
  rode letters, paarse achtergrond
• Gebruik maximaal drie kleuren per dia.
• Denk bij het kiezen van kleurencombinaties ook aan kleurenblindheid. Iemand die kleurenblind is ziet veelal weinig of geen verschil tussen rood en groen.

Tip

Test de presentatie vooraf in de collegezaal. Zo kun je controleren of de contrastwerking van de kleurencombinaties via de beamer er net zo goed uitziet als bij projectie op de computer. Door de projectie gaat namelijk veel contrast verloren en er treden vaak kleurverschuivingen op.

Aandachtspunten bij de uitvoering

• Maak een rustige duidelijke start.
• Maak het doel van het college duidelijk aan de studenten (onderwerp, wat moeten de studenten ermee doen, welke leerstof, welke minimumprestatie etc.) .
• Maak duidelijk op welke voorkennis het college aansluit, bijvoorbeeld dat wat besproken is op het vorige college (voor studenten is dit niet zo vanzelfsprekend als voor u).
• Kijk naar de toehoorders en ga NOOIT met uw rug naar de zaal staan om te zien welke dia er geprojecteerd wordt! Gebruik het scherm van de laptop om de dia te zien.
• Gebruik de dia
  €™s ter ondersteuning van je verhaal. Ga niet elke dia
  €˜voorlezen
  €™.
• Geef, wanneer een dia een afbeelding als een grafiek bevat, studenten de tijd deze rustig te bekijken en geef daarna pas extra uitleg of illustraties.
• Bepaal, wanneer studenten een vraag stellen, of het gewenst is dat de vraag meteen of pas na het college beantwoord wordt.
• Druk op de W-toets wanneer je even een rustige achtergrond wilt. Het beeld wordt dan helemaal wit. Nogmaals de W-toets indrukken laat de presentatie weer verschijnen.
• Klik op de rechtermuisknop wanneer je op een dia wilt tekenen. Beweeg de muis om te schrijven. De aantekeningen kunnen verwijderd worden met E-toets, maar verdwijnen automatisch na beeldwisseling.
• Gebruik om Ă©Ă©n dia verder te gaan de pijltjestoets naar beneden of naar rechts.
• Gebruik om Ă©Ă©n dia terug te gaan de pijltjestoets naar boven of naar links.
• Gebruik om de presentatie te be?indigen de Escape toets of klik met de muis op het driehoekje dat links onder in de dia verschijnt (kies
  €˜beëindig voorstelling
  €™).
• Klik wanneer u tijdens de presentatie een ander programma hebt laten zien (bijvoorbeeld het internet) het programma weg (kruisje rechts boven) of druk tegelijk op de knoppen alt en tab. De presentatie is dan weer op het scherm te zien.
• Geef aan het einde van het college de relatie met een volgend (werk-)college aan en wat er de komende periode van de studenten wordt verwacht.
• Vertel studenten waar zij de afdrukken van de PowerPoint presentatie kunnen vinden/downloaden.
• Eindig met een leuke uitsmijter, omdat het slot vaak het best bij de toehoorders blijft hangen.

Tips

• neem de presentatie mee op diskette en/of laptop en/of cd-rom.
• zorg van tevoren voor een uitdraai van de dia
  €™s op papier en schrijf het paginanummer erbij. Zo kun je, wanneer je niet meer weet waar je zit in de presentatie, de juiste dia gemakkelijk opzoeken.
• zorg voor het telefoonnummer van de helpdesk.
• neem overheadsheets of afdrukken mee voor het geval dat de presentatie toch niet werkt.

Randvoorwaarden

In de collegezaal moet een computer (tenzij eigen laptop gebruikt wordt), beamer en eventueel internetaansluiting aanwezig zijn. De software die voor de presentatie gebruikt wordt, moet overeenkomen met de software in de collegezaal.

Achtergrondinformatie

Adressing Diverse Learning Styles Through the Use of Multimedia:
http://www.vpaa.uillinois.edu/tid/resources/montgomery.html
On line handleidingen voor basisvaardigheden PowerPoint:
http://www.microsoft.com/belux/nl/mspress/subjects/subjectap_p1.htm

Algemene didactiek over het geven van een hoorcollege

Kallenberg, A.J., Grijspaarde, L. van der, Braak, A. ter, Horzen, C.J. van. (2000) Leren (en) doceren in het Hoger Onderwijs. Utrecht: Uitgeverij Lemma B.V.