Een overzicht van de
bekende ICT-hulpmiddelen voor het projectonderwijs. Docenten kunnen op basis van dit overzicht een keus maken voor het gebruik van ICT in projectonderwijs.
Voorbeeld uit de praktijk
Geen praktijkvoorbeeld beschikbaar. Bijdragen zijn welkom.
Doel
Het doel van dit IDEE is docenten die al betrokken zijn bij projectonderwijs een overzicht te bieden van de mogelijkheden die ICT heeft om het projectonderwijs te ondersteunen.
Wanneer te gebruiken
Dit IDEE is bedoeld voor docenten die op zoek zijn naar nuttige toepassingen van ICT in hun projectonderwijs. De aanleiding hiervoor kan interesse zijn, maar ook een noodzaak zoals bijvoorbeeld het op afstand moeten samenwerken.
Aandachtspunten bij de uitvoering
Hieronder wordt een korte beschrijving gegeven van de ICT-hulpmiddelen die op dit moment beschikbaar zijn voor het ondersteunen van het projectonderwijs. Voor interessante bronnen hierover wordt verwezen naar ‘achtergrond’.
Hulpmiddelen die het (online) samenwerken ondersteunen
Digitaal groepsarchief
In een digitaal groepsarchief kan de groep documenten en Internetlinks opslaan die van belang zijn voor het project. Door het archief elektronisch beschikbaar te stellen, is de inhoud voor iedereen vanaf elke plaats toegankelijk.
Discussielijsten
Elektronische discussielijsten worden gebruikt om a-synchroon (op verschillende tijdstippen) gedachten uit te wisselen. Groepsleden kunnen overwogen op elkaars inbreng reageren en rustig teruglezen wat er in het verleden over een bepaald onderwerp gezegd is.
Chat
Chat wordt gebruikt om synchroon (op hetzelfde tijdstip) met elkaar te discussiëren op een vooraf afgesproken tijdstip. Chat zal vooral worden gebruikt als studenten en/ of docenten met elkaar op afstand moeten samenwerken; als men bij elkaar kan komen, gaat vaak de voorkeur uit naar face-to-face discussies.
E-mail
E-mail is één van de meest gebruikte vormen van elektronische communicatie. Het wordt vooral gebruikt om berichten rond te sturen naar een specifieke doelgroep. Nadeel van het gebruik van E-mail bij groepswerk is dat er geen archief van wordt aangelegd voor personen die niet op de verzendlijst stonden; het is achteraf moeilijker om te reconstrueren wat er in de tijd gebeurt is.
Videoconferenties
Videoconferenties via het Internet worden gebruikt voor face-to-face communicatie op afstand. Deze toepassing vergt veel voorbereidingstijd en geld en is alleen geschikt voor de gevorderde computergebruiker.
Digitale boekenplank
Een digitale boekenplank is een digitale verzamelplaats voor gevonden boeken, literatuur en Internetlinks. Hier kan commentaar van studenten aan gekoppeld worden zodat groepsleden van elkaar kunnen zien wat voor literatuur gevonden is en wat hun waardering hiervan is.
Hulpmiddelen die de planning ondersteunen
Webgebaseerde planningstabellen
Webgebaseerde planningstabellen geven de student een overzicht van alle taken die hij/ zij moet afronden en wat de status van deze taken is (afgerond, ingeleverd, nagekeken). De tabel fungeert ook als interface naar achtergrondinformatie die bij bepaalde taken van belang is.
Workflow
Een redelijk nieuw hulpmiddel is het gebruik van ‘workflow’ in projecten. Workflow is afkomstig uit het bedrijfsleven en wordt gebruikt om processen binnen een bedrijf te beschrijven, te ondersteunen en te beheren. Bij toepassing in het projectonderwijs wordt het project uitgewerkt in precieze deelprocessen en producten. Het systeem houdt vervolgens automatisch bij in welke fase een groep zit en wat er van ze verwacht wordt.
Intelligente agenten
Een echt nieuwe ontwikkeling is het gebruik van ‘intelligente agenten’. Dit zijn digitale assistenten die de student tips en aanwijzingen kunnen geven bij het uitvoeren van hun project. Zo’n assistent kan bijvoorbeeld bijhouden in welke mate groepsleden participeren en op welke manier er wordt samengewerkt. Op basis van deze informatie kan hij dan adviezen geven. Het ontwikkelen staat in de kinderschoenen, goed werkende agenten zijn nu nog niet beschikbaar.
Hulpmiddelen die de uitvoering van de opdracht ondersteunen
Virtuele opdrachtgever
Om een project levensechter te maken, kan een virtuele opdrachtgever worden ontwikkeld. Dit kan bruikbaar zijn in situaties waarin het niet mogelijk is om een echte opdrachtgever te vinden of deze opdrachtgever weinig tijd heeft. De virtuele opdrachtgever kan worden geplaatst in de digitale leeromgeving. Studenten kunnen er terecht voor vragen en informatie over de opdracht. De (gesimuleerde) opdrachtgever kan de vragen beantwoorden en gevraagde informatie leveren.
Kennismanagement systeem
Een kennismanagement systeem is een database waar kennis en ervaringen van personen opgeslagen worden en beschikbaar worden gesteld aan anderen. Het systeem kan worden gevoed door zowel docenten als studenten en groeit elk jaar weer.
Hulpmiddelen die het beoordelen door de docent ondersteunen
Elektronisch portfolio
Het elektronisch portfolio is een digitale map van producten die door studenten zelf wordt samengesteld voor beoordelingsdoeleinden. Hiermee neemt de student de verantwoording voor zijn eigen leerproces en de beoordeling daarvan op zich. Inhoudelijk kan het portfolio betrekking hebben op de ontwikkeling van studenten op het gebied van samenwerken en/ of de vakinhoud.
Online feedback geven
Systemen voor het online geven van feedback op schriftelijke producten kunnen het schrijfproces van de student ondersteunen en de docent helpen bij het geven van feedback en beoordelingen. Ook zou een tijdswinst in beoordeling geboekt kunnen worden doordat veel feedback geautomatiseerd kan worden.
Achtergrondinformatie
Mocht u over specifieke toepassingen meer willen weten, dan kunt u de relevante referenties en Internet-links raadplegen.
Videoconferenties
– Idylle project Universiteit Twente – video conferenties: http://wwwhome.ctit.utwente.nl/~idylle/Instructors_area/Videoconferencing/videoconferencing.html
Digitale boekenplank
– Delft Special: http://www.library.tudelft.nl/delftspecial/
Workflow
– Veen, J. van der (2001). Telematic Support for Group-based Learning. Enschede: Twente University
Press. http://www.ub.utwente.nl/webdocs/to/1/t000000f.pdf
Virtuele opdrachtgever
– Mast, Charles van der, Koppelman, Herman, Dijk, Betsy van, Veer, Gerrit van der (2000). A Course on Human-Computer Interaction Design using Computer Supported Collaborative Work. Proceedings EUROMEDIA conference 2000, 8-10 mei, Antwerpen, België.
http://www.cg.its.tudelft.nl/~charles/publications/Euromedia2000_MMI.pdf
Elektronisch portfolio
– Tillema, Harm H. & Smith, Kari (2000). Learning from Portfolios: Differential Use of Feedback in Portfolio Construction. Studies in Educational Evaluation, 26, 193-210.
– Educatieve Faculteit Amsterdam: http://www.cop.hva.nl/set-1013-nl.html
Ontleend aan
Verkroost, M.J. (2001). Inventarisatiefase ‘ICT en projectonderwijs’. Werkpakket 4 van het IMAGO project van de Faculteit TBM. Delft: TU-Delft, Faculteit TBM.