Auteur(s): Welmoed Lockefeer, Leonie Meijerink Organisatie(s): TU Delft, Sectie EduTec

Er wordt besproken hoe u een Kennis Management Systeem (KMS) kunt gebruiken om studenten binnen uw vak eigen ervaringen en gebruikte bronnen te laten delen.

Voorbeeld uit de praktijk

‘Multimedia’ is een interdisciplinair vak dat aan de TU Delft wordt gegeven. Teams van studenten ontwerpen en bouwen een multimediaprogramma op een CD-Rom. De teams werken aan een realistisch probleem voor een externe opdrachtgever die samen met studenten de CD-Rom ontwikkelen.
In het vak wordt gebruikt gemaakt van het Kennis Management Systeem (KMS) ‘Performer’: een systeem om kennis, vaardigheden en ervaringen van studenten die voor andere studenten van belang kunnen zijn op een interactieve en stimulerende manier te verzamelen en raadplegen. Studenten zetten alle kennis en ervaringen die zij opdoen bij het ontwikkelen van een CD-Rom in het KMS. Het vak wordt alsmaar krachtiger doordat de ervaringen van de teams met studenten over vele jaren bewaard blijven. Het KMS ziet er als volgt uit (klik op de afbeelding voor een vergroting):

In de afbeelding is te zien dat de gebruiker de kennis uit het KMS kan ontsluiten middels een kruistabel. Daarin worden rollen van de student in de groep verticaal geplaatst in een tabel. De fasen in het ontwerp van de CD-Rom worden horizontaal gepresenteerd (analyse, ontwerp, realisatie, test&revisie en invoering). In iedere cel wordt aangegeven hoeveel ‘kenniselementen’ beschikbaar zijn en door erop te klikken krijgt de student alle beschikbare kenniselementen die betrekking hebben op een specifieke rol in de fase van het ontwerpproces waarin hij zich op dat moment bevindt (voorbeeld 2).
Het derde voorbeeld geeft een beschrijving van een kenniselement dat een student uit de lijst geselecteerd heeft. De beschrijving gaat over de kennis en/of ervaringen die studenten hebben opgedaan (bv. good practices of het gebruik van een instrument of tool waarmee ze een CD-Rom kunnen maken). Daarnaast wordt het doel van het kenniselement weergegeven en kunnen studenten aangeven hoe ze het kenniselement waarderen. Verder zijn in het kenniselement literatuurverwijzingen en links naar relevante websites te vinden.

Door gebruik te maken van dit KMS wordt de deskundigheid van studenten op een hoger plan gebracht door het delen van kennis. Enerzijds kunnen studenten gebruik maken van het KMS en hierdoor nuttige tips vergaren, anderzijds worden nuttige tips die studenten zelf verzamelen gewaardeerd, doordat ze in het KMS geplaatst worden. Daarnaast kunnen studenten de ervaringen die door verschillende studenten is ingebracht becommentariĆ«ren. Een ‘content owner’ bewaakt de kwaliteit van de geplaatste reacties en zorgt dat de inhoud niet vervuild raakt.

Doel

Hier worden ideeƫn gegeven over hoe docenten gebruik kunnen maken van een Kennis Management Systeem om de kwaliteit van een vak te verbeteren door het bewaren en hergebruiken van kennis en ervaringen die studenten in een vak opdoen.

Wanneer te gebruiken

  • Als u de kwaliteit van een vak wilt verbeteren door studenten relevante tips en bronnen van studenten die het vak reeds gevolgd hebben aan te bieden.
  • Als u studenten actief wilt betrekken in de verbetering van uw vak, door hen de mogelijkheid te geven om kennis en ervaringen bij te dragen aan het vak.
  • Als u studenten wilt leren hoe zijn kennis en ervaringen on line en op een gestructureerde manier kunnen bewaren.
  • Als u het werk dat studenten hebben geleverd niet verloren wilt laten gaan en daarmee een waardering van het geleverde werk aan studenten wilt geven.
  • Als u voortdurend wilt voortbouwen op door studenten opgedane kennis en ervaringen om te voorkomen dat studenten telkens het wiel weer opnieuw uitvinden.

Aandachtspunten bij de voorbereiding

  • Ga na of uw instelling over een KMS beschikt. Overweeg zo nodig of de waarde van een KMS in uw cursus groot genoeg is om een KMS aan te schaffen (voorbeelden van KMSen zijn te vinden in de achtergrond informatie onderaan dit kenniselement). U kunt ook overwegen om zelf een simpele database te maken die via een link in uw DLO (bv. Blackboard) geopend kan worden. Of u kunt het discussieplatform van uw DLO hiervoor gebruiken.
  • Bepaal welke categorieĆ«n nuttig zouden zijn om kennis in een KMS te onderscheiden. Denk daarbij welk soort informatie, bronnen, tips u verwacht voor elke categorie.
    Onderscheid of u de voorkeur geeft aan een lijst met categorieƫn of aan het onderbrengen van categorieƫn onder twee assen.
  • Bespreek met beheerders hoe het KMS aan de gestandaardiseerde DLO van de opleiding gelinkt kan worden. Ga na of er een automatische verbinding is tussen het beschikbare KMS in de instelling en de gebruikte DLO (of bespreek de mogelijkheden om toegang tot de KMS te geven via de DLO).
  • Maak een lijstje van functionaliteiten die het KMS moet hebben. Onderzoek in hoeverre uw eisen passen bij het KMS dat u op het oog heeft of zelf zou willen maken:
    • Mogelijkheden om categorieĆ«n aan uw vak aan te passen: gemak van toevoegen en verwijderen van categorieĆ«n.
    • Eenduidige en overzichtelijke structuur van de interface. De interface van Catalyst is hier een goed voorbeeld van.
    • Gemak van toevoegen van gebruikerservaringen bij de verschillende informatie-elementen door de gebruikers.
    • Mogelijkheden voor goede en snelle zoekfuncties.
    • Telmogelijkheden waarmee bijgehouden wordt hoe vaak een informatie-element wordt geraadpleegd. Hierdoor kunnen de behoeften en belangrijkste vragen van de gebruikers in kaart worden gebracht. Bovendien kunnen deze gegevens gebruikt worden bij de inhoudelijke kwaliteitsbewaking van het systeem. Ook kan het er toe leiden dat op specifieke terreinen extra expertise wordt ingezet.
    • Inbouwen van de mogelijkheid om studenten directe feedback te kunnen laten geven over wat ze van de kwaliteit van de informatie/hulp vonden, bijvoorbeeld de mogelijkheid om reacties te geven of in de vorm van een sterren- of puntensysteem (bijvoorbeeld 1 tot 5 sterren). Op basis van het gebruik (veelheid en oordeel) kan het aantal sterren verhoogd worden of verlaagd worden.
  • Maak een indeling voor een kenniselement, zodat studenten de informatie die zij willen bijdragen makkelijk kunnen plaatsen. Een kenniselement kunt u vergelijken met de IDEEĆ«n in deze digitale didactiek website. In een kenniselement wordt onder andere een korte beschrijving gegeven van de kennis en/of ervaringen die studenten hebben opgedaan. Daarnaast wordt het doel van het kenniselement weergegeven en heeft u de mogelijkheid om mening/suggesties te geven. Verder kunt u denken aan: good practices, literatuurverwijzingen en links naar relevante websites.
  • Besluit hoe u de kwaliteit van de kenniselementen bewaakt. U kunt bijvoorbeeld een persoon aanwijzen die slechte kenniselementen eruit gooit. Maak hier duidelijke afspraken over: moet informatie goedgekeurd worden voordat het in het KMS gezet wordt (kwaliteitsgarantie) of gebeurt dat als het kenniselement geplaatst is (laagdrempeliger)? Daarnaast helpt het om de kenniselementen te laten waarderen door medestudenten.
  • Definieer rollen voor wie wat mag zien en mag doen in het systeem.
  • Als het KMS voor het eerst gebruikt wordt is het verstandig om alvast kenniselementen in te vullen, zodat studenten een idee krijgen van de bedoeling van het KMS, zodat ze er vast gebruik van kunnen maken en om het laagdrempelig te houden om een bijdrage te leveren.
  • Zorg dat het voor studenten direct duidelijk is wat van ze verwacht wordt en wat ze kunnen met het KMS en hoe ze er in komen. (Directe en opvallende links in de DLO, uitleg in (digitale) handleiding, introductiecollege)

Aandachtspunten bij de uitvoering

  • Bedenk hoe u het gebruik van het KMS kunt stimuleren.
    Tip: u kunt de bijdragen beoordelen of u kunt studenten andere kenniselementen laten waarderen.
  • Besteed aandacht aan instructie over het nut van een KMS:
    • Wat kunnen studenten eraan hebben, wat kunnen ze eruit halen?
    • Op welke categorieĆ«n kunnen studenten zoeken?
    • Wat kunnen studenten bijdragen aan het systeem?
  • Maak duidelijke afspraken met studenten over hoe het KMS gebruikt wordt:
  • Hoe vaak en wanneer worden bijdragen van ze verwacht?
  • Hoe kunnen studenten bijdragen aanleveren en hoe kunnen ze zoeken naar informatie?
  • Worden ze beoordeeld op de bijdragen?
    Tip: geef een beloning voor het meest gebruikte kenniselement.
  • In hoeverre is het vrijblijvend voor studenten om wel of niet gebruik te maken van de informatie die zij uit het KMS kunnen halen?
  • Geef aan studenten aan wat uw rol als begeleider is.
    Tip: geef aan dat studenten nog steeds bij u terecht kunnen voor vragen, maar dat u verwacht dat ze eerst zoeken in het KMS.
  • Geef aan hoe studenten elkaar feedback kunnen geven op kenniselementen in het systeem (als je daarvoor kiest).
    Tip: bouw een waarderingssysteem in waarin studenten elkaar bijvoorbeeld kunnen scoren op reacties kunnen plaatsen. Dit kan gebeuren als reactie onder een kenniselement of u kunt hiervoor een speciaal discussieforum openen.
  • Stel regels op voor het toevoegen van informatie aan de kenniselementen:
  • Hoe moeten studenten bronnen weergeven? (gestandaardiseerd?)
  • Welk type informatie is gewenst of ongewenst? (moet een bijdrage per se wetenschappelijk zijn, of is bijvoorbeed een verslag van een tv-uitzending ook goed?)
  • Welke eisen stelt u aan de kwaliteit van de bijdragen? (moeten studenten bijvoorbeeld bewijzen dat een suggestie bij hen effectief gewerkt heeft of verwelkomt u iedere suggestie?)

Achtergrondinformatie

Bij het schrijven van het kenniselement is gebruik gemaakt van de volgende documenten:

  • SURF Educatie project 2001, Digit@le Did@ctiek, Professionalisering van docenten, Controlling document.
  • Walsarie-Wolff, S. & Verkroost, M.J., Digit@le Did@ctiek, Eisen aan het kennismanagement systeem en de interface, 2002.
  • Digitale Didactiek, controlling document en Eisen aan het kennismanagement systeem en de interface, 2002
  • Mast van der, C., Sepers, M. & Lockefeer, W., Multimedia, Project Manual, Faculty of Information Technology and Systems, Technische Universiteit Delft.
  • Mast van der, C. & Aalst van, J.W., A Knowledge Management Instrument to Support Learning of Highly Interactive Systems Development, 2001 (niet gepubliceerd).

Hieronder worden websites met voorbeelden van Kennis Management Systemen gegeven. Deze voorbeelden bevatten vooral kennis die op docenten is gericht. Wie nog andere voorbeelden heeft van kennismanagementsystemen die gericht zijn op gebruik door studenten (zoals in uit de praktijk) worden uitgenodigd een reactie te leveren.

  • Onderdeel van the Office for Professional Development (OPD):
  • Distance Education at a Glance
  • MERLOT (Multimedia Educational Resource for Learning and Online Teaching) is opgericht door het Centre for Distributed Learning van California State University. Het doel van MERLOT is het verbeteren van leren en lesgeven in het hoger onderwijs middels een online community waarin faculteiten, staf en studenten vanuit de hele wereld lesmateriaal, leermateriaal en didactiek aan elkaar beschikbaar stellen.
  • AskEric Database for Educative Technology, zeer uitgebreide site waarin verscheidene resources en interactie met bezoekers zijn geƃĀÆntegreerd.
  • De Catalyst site, UWired van de Universiteit van Washington.
Geplaatst op 28-04-2003 in Algemene aandachtspunten door adminComments Off on Een vak versterken met een kennismanagementsysteem

Reageren is niet mogelijk.