In dit IDEE worden vijf mogelijke typen reacties beschreven van docenten op bijdragen van studenten in een online discussie.

Voorbeeld uit de praktijk

Op de Capella University in Minneapolis, Verenigde Staten, hebben twee onderzoekers onderzoek gedaan naar het gebruik en de waardering van berichten die docenten posten als reactie op bijdragen van studenten in een elektronische discussie (Bignaut & Trollip, 2003). In totaal zijn hiervoor 18 cursussen bekeken waarbinnen online discussies werden toegepast. De bijdragen van docenten kunnen worden ingedeeld in vijf categorieƫn, waarvan er twee geen betrekking hebben op de inhoud en drie wel. In de praktijk is gebleken dat de reactie en de rol van de docent in een online discussie grote invloed heeft op het leren en de tevredenheid van de studenten.

De onderzoekers van de Capella hebben de volgende categorieƫn onderscheiden:

Niet inhoudelijke bijdragen van docenten aan een discussie

• administratieve bijdragen: dit zijn bijdragen over de organisatie van de discussie, zoals gestelde deadlines, teamindeling, etc. De behoefte aan administratieve berichten wordt zowel door docenten als studenten in het onderzoek beaamd. Voorbeeld: ‘Lever voor aanstaande donderdag twee inhoudelijke bijdragen aan deze discussie. De criteria waaraan de bijdragen moeten voldoen kun je vinden onder Opdrachten’
• affectieve bijdragen: in deze bijdragen reageert de docent op de participatie van de studenten en stimuleert de docent voor vervolgbijdragen. Alle studenten geven aan dat ze behoefte hebben aan persoonlijke erkenning door de docent. De menselijke factor in online discussies wordt door docenten en studenten zeer belangrijk gevonden. Voorbeeld: ‘Ik vind dat je met je laatste bijdrage een interessante invalshoek in de discussie hebt gebracht. Mijn complimenten hiervoor’.

Inhoudelijke bijdragen van docenten aan een discussie

• corrigerende bijdragen: dit zijn berichten waarin de docent de inhoud van de bijdrage van de student corrigeert. De geinterviewde studenten beschouwen corrigerende feedback over het algemeen als zeer waardevol. Het is wel belangrijk om directe kritiek op de persoon te vermijden. Dit kan het vertrouwen schaden. De feedback moet dus direct op de taak gericht zijn. Uit dit onderzoek blijkt dat docenten het als hun taak zien om corrigerende feedback te geven. Voorbeeld: ‘Je hebt het erover gehad dat de onderwijskundige in dit project geen projectmanager is. Dit is in tegenspraak met de verschillende taken die je onderscheidt voor een onderwijskundige, te weten het bewaken van de voortgang van het project en de bestede tijd’.
• informatieve bijdragen: dit zijn inhoudelijke berichten van de docent, waarin bijvoorbeeld extra informatie aangeboden wordt of een samenvatting van de bijdragen van studenten gegeven wordt. Dit soort berichten wordt door docenten veel gebruikt en wordt door studenten ook zeer gewaardeerd. Informatieve bijdragen ondersteunen het leerproces sterk. Voorbeeld ‘Tot nu toe hebben jullie in het discussieforum aangegeven dat jullie onder het managen van projecten het volgende verstaan: het controleren van de voortgang van het project, het bewaken van de planning, het in kaart brengen van de bestede middelen, en het maken van taakverdelingen.’
• socratische bijdrage: in deze berichten stelt de docent reflectieve vragen over de bijdragen van de studenten. Dit soort berichten wordt steeds vaker toegepast in online discussies. De meningen van de studenten variĆ«ren: sommigen waarderen deze berichten, anderen voelen zich geƃĀÆntimideerd door socratische vragen en vinden het lastig om opnieuw te reageren. Het is mogelijk dat juist gebruik van affectieve berichten deze situatie kan verbeteren. Het bedenken van goede socratische vragen vergt wel de nodige inspanning van de kant van de docent.Voorbeeld: ‘Jouw bijdrage heb je vanuit het perspectief van de student geformuleerd. Hoe denk je dat een docent hiertegen zal aankijken?’

Doel

De docent is zich bewust van de verschillende typen reacties die hij of zij kan geven op bijdragen van studenten in een online discussie en is zich ervan bewust hoe deze reacties door studenten worden gewaardeerd.

Wanneer te gebruiken

Als reflectie-instrument voor de docent zelf bij het modereren van online discussies. Dit reflectieinstrument kan door een docent zowel vooraf als na afloop van een online discussie worden gebruikt om de eigen rol van de docent te evalueren.

Aandachtspunten bij de voorbereiding

1. Op deze website staan verschillende IDEEen voor het opzetten van online discussies.
2. Lees voor de start van de online discussie de informatie onder ‘voorbeeld uit de praktijk’, zodat u zich bewust bent van de verschillende reacties die u op bijdragen van studenten kunt geven. Denk ook van tevoren na wat u met u reacties beoogt:
   • Als u bijvoorbeeld studenten wilt motiveren om meer bijdragen te leveren dan is het wellicht zinvol om affectieve bijdragen te leveren.
   • Wanneer u aanvullende bijdragen van studenten wilt horen op hetgeen ze al hebben bijgedragen dan is het zinvol om tussentijds een informatieve bijdrage te leveren en studenten uit te dagen om met nieuwe argumenten te komen.
   • Wanneer u wilt dat studenten de materie vanuit een ander gezichtspunt bekijken dan is het zinvol om een socratische vraag te stellen.
   • Wanneer u studenten op deadlines wilt attenderen dan is het zinvol om een administratieve bijdrage te leveren.
   • Vindt u dat de student onjuiste standpunten indient of zijn standpunten niet goed onderbouwt, dan kunt u overwegen om een corrigerende bijdrage te leveren.

Aandachtspunten bij de uitvoering

• Bedenk tijdens de online discussie bij iedere bijdrage wat u met die bijdrage op dat punt in de discussie probeert te bereiken en kies daarbij het juiste type reactie uit de eerder genoemde categorieĆ«n.
• Maak halverwege de discussie een overzicht van de typen reacties die u tot dan toe heeft gegeven op de bijdragen van studenten. Bepaal of u tevreden bent met de verhouding tussen de verschillende typen reacties. Pas indien nodig die verhouding aan door in de tweede helft van de discussie bepaalde typen reacties vaker of juist minder vaak te geven.
• Reflecteer na afloop van de discussie op uw reacties en vraag eventueel aan de studenten welke typen reacties ze meer/minder waardevol vonden.

Tip

Dit IDEE moet niet als prescriptief worden opgevat. Het is niet noodzakelijk om in elke discussie alle soorten bijdragen toe te passen. Stel de typen bijdragen af op de behoeften van de studenten en de aard van de discussie.

Ontleend aan

Blignaut, S. & Trollip, S. (2003). A taxonomy for faculty participation in asynchronous online discussions. In: Lassner, D. & McNaught, C. (Eds), ED-MEDIA 2003: World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia & Telecommunications (pp. 2043-2050). Norkfolk, VA: AACE.