Auteur: Jan Folkert Deinum

Steeds vaker gebeurt leren via bronnen die te vinden zijn op internet. Bronnen die specifiek door een docent op internet zijn gezet voor zijn studenten, maar ook bronnen die door anderen op internet zijn geplaatst en door studenten kunnen worden gebruikt. Digitale Didactiek biedt verschillende mogelijkheden om met die bronnen om te gaan. Belangrijk daarbij is dat de informatie in die bronnen verwerkt worden door de student zodat er daadwerkelijk sprake is van leren.

Gebruik maken van bestaande kennisbronnen

Een belangrijk kenmerk van internet is de grote hoeveelheid bronnen die beschikbaar zijn. Zoveel zelfs dat het zinnig is om daar voor studenten enige ordening in aan te brengen. Dat kan bijvoorbeeld door een bronnenportaal te maken met verwijzingen naar zinvolle links op internet (Wieland, 2003a). Een andere manier om hetzelfde te bereiken is het maken van zogenaamde webquests (Wieland, 2003b).

Studenten kunnen natuurlijk ook zelf informatie zoeken op internet. Hoe studenten dat op een effectieve manier kunnen doen wordt beschreven door Van Elk & Drenthe (2003a). Belangrijk is wel dat studenten leren om informatie van internet te selecteren en te beoordelen. Van Elk & Drenthe (2003b) beschrijven hoe studenten dat kunnen leren.

Bij het gebruik van internetbronnen ligt het gevaar van plagiaat op de loer. Jacobs (2002) geeft aan hoe dat kan worden voorkomen. Belangrijk aspect daarbij is dat studenten ook weten hoe ze moeten citeren en verwijzen (Van Elk & Drenthe, 2003c).

Kennisbronnen zelf aanbieden

Online documenten aanbieden kan bijvoorbeeld via een DLO of een eigen website. Sennekool & Wieland (2004) laten zien hoe je daarbij gemeenschappelijke documenten opleidingsbreed kunt inzetten, zodat je niet steeds opnieuw dezelfde documenten hoeft te plaatsen op internet. Om studenten elkaars bronnen te kunnen laten zien en elkaars ervaringen te kunnen laten delen kan een kennismanagement systeem een nuttig hulpmiddel zijn (Lockeveer & Meijerink, 2003).

De mogelijkheden om online bronmateriaal aan te bieden maakt het ook eenvoudiger om te differentieren en flexibel om te gaan met verschillende studenten, door het modulair aanbieden van onderwijsmateriaal (zie Van Wieringen & Verkroost, 2005 en Meijerink, 2003).

Internet biedt ook de mogelijkheid om, naast tekstdocumenten, media bronnen aan te bieden zoals video. Het is daardoor mogelijk bijvoorbeeld om responsiecolleges te vervangen door filmpjes (zie Wieland, 2005), zodat studenten per onderwerp nog even terug kunnen kijken naar de instructie. Walsarie Wolff (2003) laat zien hoe experts op afstand met behulp van video kunnen worden ingezet als kennisbron (zie ook Deinum et al., 2002).

Bij het zelf aanbieden van kennisbronnen zoals artikelen, figuren en video dient wel rekening gehouden te worden met het auteursrecht, omdat het online aanbieden van dergelijk materiaal wordt gezien als een vorm van kopiƫren (Van de Ven, 2003). Hierbij moet ook worden gedacht aan het beeldrecht van mensen op een online videofragment.

Verwerken

Er zijn velerlei manieren om informatiebronnen te verwerken. Online samenwerken bijvoorbeeld hoeft niet alleen te betekenen dat er een product wordt ontwikkeld, maar kan ook gericht zijn op het samen leren (zie Van de Ven, 2005a). Online discussieren wordt vaak gebruik om meningsvorming te stimuleren, maar kan ook worden benut voor kennisverwerving (Van de Ven, 2005b). Andernach (2005) geeft allerlei activerende online werkvormen die bevorderen dat studenten actiever leren waardoor kennis beter beklijft. heeft ook beschreven hoe online discussieren kan worden ingezet voor kennisverwerving (zie ook Winkel (Jager & Te Winkel, 2004).

Een mooi voorbeeld van hoe online bronnenmateriaal zo ingezet kan worden dat studenten er ook van leren wordt getoond door Stevens & De Nooy (2003) die beschrijven hoe je een digitaal werkboek kunt maken. Iets soortgelijks doet Van Willigen (2003) die laat zien hoe je interactief leermateriaal maakt wat gebruikt kan worden op internet. Jacobs (2002) geeft mogelijkheden voor het ontwikkelen van individuele opdrachten die gebruikt kunnen worden om het leren van online bronnen te bevorderen.

Digitale Didactiek: E-Journal voor het onderwijs, nummer 11 december 2005
Geplaatst op 01-12-2005 in Online leermateriaal door adminComments Off on Thema – Leren via online bronnen

Reageren is niet mogelijk.